Đến dự Lễ khánh thành có các đồng chí: Thiếu tướng Nguyễn Đức Lợi, Bí thư Đảng uỷ, Chính uỷ Tổng Cục II (Bộ Quốc phòng); Vũ Quyết Tiến, Phó Bí thư Tỉnh uỷ; Cao Tường Huy, Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đồng chí Hoàng Bá Nam, Tỉnh ủy viên, Bí thư Thành ủy Móng Cái; đồng chí Hồ Quang Huy, Chủ tịch UBND Thành phố; lãnh đạo cấp uỷ, chính quyền địa phương cùng gia đình Liệt sĩ Đào Phúc Lộc và nhân dân xã Hải Xuân.

Anh hùng LLVT nhân dân, Liệt sĩ Đào Phúc Lộc sinh ngày 4/8/1923, tại thôn Vườn Trầu, xã Vạn Xuân, huyện Móng Cái, tỉnh Hải Ninh, nay là xã Hải Xuân, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh trong một gia tộc giàu lòng yêu nước. Đồng chí tham gia cách mạng từ năm 1936 (khi mới 13 tuổi) và hoạt động trong phong trào thanh niên học sinh yêu nước. Năm 1939, đồng chí Đào Phúc Lộc được đồng chí Tô Hiệu giới thiệu và kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương (khi tròn 16 tuổi). Từ đó đến ngày tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên cả nước, đồng chí tham gia lãnh đạo xây dựng các tổ chức cách mạng và giành chính quyền ở địa phương.

Đồng chí đã lập chi bộ đầu tiên ở Móng Cái mang tên Trần Hưng Đạo và làm Bí thư Chi bộ. Năm 1943, đồng chí chủ trì thành lập Huyện bộ Việt Minh Móng Cái và trực tiếp lãnh đạo, đưa phong trào cách mạng của vùng Hải Ninh lên cao, bồi dưỡng, đào tạo cho cách mạng nhiều hạt giống đỏ, nhiều người đã trở thành cán bộ nòng cốt của Quân đội và ngành tình báo quân sự.

Sau cách mạng Tháng Tám thành công, đồng chí Đào Phúc Lộc được giao giữ chức Trưởng phòng Tình báo (Bộ Tổng tham mưu). Đồng chí là một trong những người đầu tiên xây dựng nền móng ngành tình báo quân sự Việt Nam những năm đầu kháng chiến chống thực dân Pháp. Trong quá trình hoạt động cách mạng, đồng chí đã được điều động, giữ nhiều chức vụ như Ủy viên Thường vụ Khu ủy Sài Gòn - Gia Định, Chính ủy kiêm Bí thư Phân khu 5; Bí thư kiêm Chính ủy Phân khu 1, Đặc khu ủy Sài Gòn - Gia Định, vùng Củ Chi.

Đêm 24/12/1969, trên đường về Trung ương Cục công tác, đoàn cán bộ, chiến sĩ của đồng chí Đào Phúc Lộc đã bị địch phục kích, đồng chí đã cùng đồng đội anh dũng chiến đấu và hi sinh trên dòng sông Vàm Cỏ Đông. Cuộc hành trình tìm kiếm thi thể liệt sĩ Hoàng Minh Đạo đã kéo dài suốt ba thập niên. Đến năm 1998, chị Đào Thị Minh Vân (con gái đồng chí Hoàng Minh Đạo) và đồng đội mới tìm thấy hài cốt của cha mình tại xã An Hòa, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh. Lễ truy điệu đồng chí đã được Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức long trọng.

Ghi nhận những thành tích đặc biệt xuất sắc và công lao đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của đồng chí Đào Phúc Lộc, Chủ tịch Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam đã truy tặng đồng chí danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân và truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh.

Được sự nhất trí của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam, chính quyền địa phương, Tổng Cục II đã đầu tư xây dựng Nhà tưởng niệm Anh hùng LLVT nhân dân, Liệt sỹ Đào Phúc Lộc tại thôn 9, xã Hải Xuân, TP Móng Cái. Công trình có tổng mức đầu tư trên 8,4 tỷ đồng do Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam tài trợ.

Công trình bao gồm các hạng mục chính: Nhà tưởng niệm, các công trình phụ trợ (Cổng, tường rào, sân đường nội bộ, cây xanh). Trong đó, Nhà tưởng niệm được thiết kế có diện tích sử dụng là 128m2, gồm 3 gian: Gian chính giữa 40m2 là không gian thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh và Anh hùng, Liệt sỹ Đào Phúc Lộc; 2 gian bên là không gian trưng bày về chiến công của ngành tình báo quốc phòng Việt Nam trong 2 cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và trưng bày về cuộc đời hoạt động của Anh hùng LLVT nhân dân, Liệt sỹ Đào Phúc Lộc.

Sau khi được khánh thành, bàn giao cho địa phương quản lý, Nhà tưởng niệm Anh hùng LLVT nhân dân, Liệt sĩ Đào Phúc Lộc sẽ là địa chỉ đỏ, nơi sinh hoạt chính trị, giáo dục truyền thống, bồi đắp lý tưởng cách mạng cho các thế hệ trên địa bàn tỉnh nói chung và TP Móng Cái nói riêng.

Trong những năm qua, tự hào và tưởng nhớ, tôn vinh những hi sinh, đóng góp của Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, liệt sĩ Đào Phúc Lộc, thành phố Móng Cái đã triển khai nhiều hoạt động tri ân đối với đồng chí và gia đình; nhiều công trình trường học, đường phố đã được xây dựng và đặt tên đồng chí Đào Phúc Lộc; quỹ khuyến học Đào Phúc Lộc cũng đã được Thành phố thành lập và duy trì hoạt động hiệu quả.

Từ năm 2024, thành phố Móng Cái đã phối hợp với Tổng cục II - Bộ Quốc phòng, đại diện gia đình đồng chí Đào Phúc Lộc khảo sát đề xuất vị trí, quỹ đất để lập quy hoạch, đầu tư xây dựng Nhà tưởng niệm Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, liệt sĩ Đào Phúc Lộc tại thôn 9 xã Hải Xuân. Sau gần 1 năm đầu tư xây dựng, đến nay công trình Nhà tưởng niệm Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, liệt sĩ Đào Phúc Lộc đã được hoàn thành. 

Việc xây dựng công trình có giá trị nhân văn sâu sắc, thể hiện tình cảm, trách nhiệm của Đảng ủy, chỉ huy, các thế hệ chiến sĩ Tổng cục II - Bộ Quốc phòng, của lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, cấp ủy, chính quyền, nhân dân, thành phố Móng Cái và xã Hải Xuân về đạo lý uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa nhằm tri ân sự hy sinh của liệt sĩ, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Hoàng Minh Đạo. Nơi đây góp thêm một địa chỉ đỏ, là điểm sinh hoạt cộng đồng của nhân dân, điểm đến du lịch văn hóa của du khách; qua đó, góp phần giáo dục truyền thống, khơi dậy lòng tự hào, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cấp ủy, chính quyền các cấp, cán bộ, chiến sĩ, nhân dân quyết tâm vươn lên hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao./.